توانمندی «پرورش‌دهنده» (Developer) یک استعداد ذاتی در حوزه توانمندی‌های ارتباط‌گستر است. افراد دارای توانمندی پرورش‌دهنده با ایجاد روابط حمایت‌گرانه، به رشد و پیشرفت همکاران و محیط کار کمک می‌کنند. این افراد با شناسایی و تشویق نقاط قوت دیگران، فضایی سرشار از همدلی و انگیزه در سازمان می‌سازند و همچنین، باعث افزایش بهره‌وری و تعلق سازمانی می‌شوند. در این مطلب از مجله سنجمان با ویژگی‌ها، اهمیت و چالش‌های این توانمندی آشنا می‌شوید و خواهید دید که چرا حضور افراد پرورش‌دهنده می‌تواند به موفقیت بلندمدت تیم‌ها و سازمان‌ها کمک کند.
توانمندی پرورش‌دهنده در یک نگاه
وجود افرادی با توانمندی پرورش‌دهنده در سازمان منجر به رشد محسوس و مؤثر در سطح تیم‌ها و همکاران می‌شود. این افراد روابط عمیق و کارآمدی با دیگر نیروها ایجاد کرده و با تشویق کوچک‌ترین نشانه‌های رشد در دیگران، تأثیر مثبتی بر بهره‌وری و بلوغ شرکت‌ها دارند.
ویژگی‌های کلیدی توانمندی پرورش‌دهنده
افراد دارای توانمندی پرورش‌دهنده به صورت مداوم در پی شناسایی و تقویت نقاط رشد در خود و دیگران هستند. این توانمندی باعث بلوغ بیشتر سازمان می‌شود و به رشد تخصص و مهارت‌های نرم (Soft Skills) افراد سازمان کمک می‌کند.
تشخیص کوچک‌ترین نشانه‌های رشد
این افراد همواره توجه ویژه‌ای به پیشرفت دیگران دارند و در جایگاه‌های مدیریتی، برای ارتقاء مهارت‌های فنی و تخصصی همکاران خود تلاش می‌کنند. حضور آن‌ها باعث افزایش بهره‌وری و ایجاد انگیزه در سایر نیروها می‌شود.
علاقه به حمایت از دیگران
معمولاً نیروهای پرورش‌دهنده در هر سازمانی به عنوان افرادی مهربان و حمایت‌گر شناخته می‌شوند. این نیروها در پی کمک کردن به همکاران خود بوده و فرهنگ همدلی و همراهی را در سازمان ارتقاء می‌دهند. نتیجه‌ی وجود افراد پرورش‌دهنده در سازمان، رشد و ارتقاء افراد در زمینه فرهنگ سازمانی، مهارت‌های نرم و مهارت‌های تخصصی افراد و نهایتاً ایجاد یک جو دوست‌داشتنی در محیط کار است. از دیگر نتایج حضور این افراد، تقویت تعلق سازمانی است.
رشد در تمام جهات
افراد پرورش‌دهنده، خودشان و همکاران‌شان را در تمام ابعاد وجودی رشد می‌دهند. ابعاد گوناگون این رشد می‌تواند از پختگی افراد در تصمیم‌گیری، رفتار سازمانی حرفه‌ای، مهارت در کار تیمی و صبر در برابر ناملایمات تا افزایش کلی مهارت‌های نرم و تخصصی گسترده باشد.
استفاده از تجربیات خود و دیگران
در فراز و فرودهای مسیر کاری، فردی با توانمندی پرورش‌دهنده به سادگی از کنار از تجربیات خود و همکاران نمی‌گذرد و از آن‌ها درس می‌گیرد. این ویژگی خصوصیت بین نیروی پرورش‌دهنده با نیروی پیشینه‌نگر (context) مشترک است. درس گرفتن از تجربیات و پختگی حاصل از آن باعث پیشگیری از تکرار اشتباهات و ضررهای پیشین سازمان می‌شود.
استعدادی درخشان در حوزه‌های مدیریتی
توانمندی پرورش‌دهنده یکی از کارآمدترین توانمندی‌ها در حوزه مدیریت است. وجود مدیرانی با توانمندی پرورش‌دهنده باعث رشد و تعالی سازمانی در بلندمدت می‌شود. باپیشرفت کارکنان سازمان در تمام ابعاد زندگی حرفه‌ای و شخصی، تعلق و وفاداری سازمانی آن‌ها به سازمان نیز افزایش خواهد یافت و با انگیزه‌ی بیشتری فعالیت خواهند کرد.
توانمندی پرورش‌دهنده از جمله توانمندی‌های ضروری برای تمام مشاغل حمایتی از جمله کوچ شغلی و سازمانی، روان‌شناس صنعتی‌سازمانی، مدیر منابع انسانی، آموزش‌دهنده، مربی و منتور و سرگروه‌های تیم‌های است.
همراهی با توانمندی فردنگر
وجود توانمندی فردنگر در کنار توانمندی پرورش‌دهنده باعث شناسایی بهتر ویژگی‌های شخصیتی و نقاط قوت نیروها می‌شود. این توانمندی مشترک به تشخیص ظرفیت‌های رشد بالقوه و افزایش بهره‌وری سازمان کمک می‌کند.
نقاط کور توانمندی پرورش‌دهنده
هر توانمندی در کنار مزایای خود می‌تواند چالش‌هایی را نیز به همراه داشته باشد. در ادامه به شرح دو چالش مهم این توانمندی می‌پردازیم:
چشم‌پوشی از رشد شخصی
افراد با توانمندی پرورش‌دهنده باید مراقب باشند که در تلاش برای رشد دیگران، از رشد خود غافل نشوند. در صورتی که فرد، رشد شخصی خود را نادیده بگیرد، توانایی پرورش دیگران نیز در او کاهش می‌یابد.
درنتیجه حتماً در جایگاه کارفرما به نیروی پرورش‌دهنده‌ی خود یادآوری کنید که با غفلت از رشد شخصی، توانایی رشد و پرورش مؤثر دیگران را نیز از دست داده و وقت خود را تلف خواهد کرد.
مسئولیت بیش از حد در قبال دیگران
احتمال زیادی وجود دارد که نیروهای پرورش‌دهنده همانند نیروهای همدل با زندگی شخصی همکاران درگیر شوند، که این موضوع می‌تواند به آسیب دیدن عملکرد شغلی آن‌ها منجر شود.
درگیری بیش از حد با زندگی شخصی می‌تواند منجر به آسیب دیدن فعالیت‌های شغلی و خروج از حدومرزهای سازمانی شود. در جایگاه کارفرما یا مدیر سازمانی پیشنهاد می‌شود که به این مسئله توجه داشته باشید.
نمونه‌ای از توانمندی پرورش‌دهنده
«مهین. ب» مدیر گروه آموزشی دانشگاه:
در جشن فارغ‌التحصیلی، درحالی‌که یک دانشجوی پرستاری در عرض سِن قدم بر‌می‌دارد و مدرک فارغ‌التحصیلی خود را می‌گیرد، چند ردیف عقب‌تر، کودکی به همراه گروهی روی یک صندلی ایستاده و فریاد می‌زند «آفرین مامان»! من عاشق این لحظه‌ام و دیدن پیشرفت مادری دانشجو تا آن‌جا شگفت‌زده‌ام می‌کند که هر بار به آن فکر می‌کنم اشکم سرایز می‌شود.
تطبیق نظریه کلیفتون با پنج عامل بزرگ شخصیتی و نیازهای اساسی گلاسر
بر اساس نظریه پنج عامل بزرگ شخصیتی در تست شخصیت‌شناسی نئو افراد دارای توانمندی پرورش‌دهنده نمرات بالایی در مقیاس دل‌پذیر بودن و خصوصاً زیرمقیاس‌های نوع‌دوستی و درک دیگران دریافت می‌کنند.
این توانمندی می‌تواند همبستگی بالایی با نیاز به عشق و تعلق و نیاز به بقا داشته باشد.
جذب و استخدام افراد با توانمندی پرورش‌دهنده
اگر قصد دارید تا نیروهایی تازه نفس و با استعداد را استخدام کرده و در یک بازه زمانی مشخص، آن‌ها را پرورش داده و آماده فعالیت مفید در سازمان خود کنید، وجود نیرویی با توانمندی پرورش‌دهنده می‌تواند شما را به اهداف‌تان نزدیک کند. افراد دارای توانمندی پرورش‌دهنده در بلندمدت تأثیری چشم‌گیری بر رشد و پختگی سازمان دارند.
توانمندی‌های ذاتی خود را می‌شناسید؟
توانمندی پرورش‌دهنده یکی از 34 توانمندی ذاتی است که در تست کلیفتون (CliftonStrengths) مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این تست که توسط موسسه گالوپ طراحی شده، به افراد کمک می‌کند تا با شناسایی نقاط قوت ذاتی خود، توانایی‌هایشان را بهتر درک کنند. انجام تست کلیفتون به افراد امکان می‌دهد تا توانمندی‌های ذاتی خود را کشف کرده و دریابند چگونه می‌توانند با تشویق و حمایت از رشد همکاران، محیط کاری بهتری را بسازند. این آگاهی علاوه بر افزایش رضایت شغلی و بهبود عملکرد فردی، به مدیران و رهبران سازمان نیز کمک می‌کند تا با شناخت بهتر این توانمندی‌ها، از استعدادهای کارکنان به صورت بهینه استفاده کرده و بهره‌وری و همدلی را در محیط کار به حداکثر برسانند.
“`