ابزارهای مدیریت منابع انسانی

مدیران در سازمان ها نیاز دارند با ابزار‌هایی به مدیریت و بهبود عملکرد همکاران خود بپردازند در سری مقالاتی به معرفی این ابزارها و نحوه استفاده از آنها در سازمان می‌پردازیم.

به طور کلی برای بهبود و ارتقای منابع انسانی هر سازمانی ابزارهای مدیریتی غنی سازی شغلی ، توسعه شغلی، گردش شغلی  مورد استفاده قرار می‌گیرند:

غنی سازی شغلی

ابزاری است مدیریتی برای تغییر شغل کارمندان در جهتی که بیشتر چالشی و کمتر تکراری باشد. هدف از این غنی سازی شغلی احساس رضایت بیشتر کارمند در همان شغلی است که در حال حاضر در آن مشغول است.

نتیجه غنی سازی شغلی برای سازمان افزایش کارایی کارمندان و در نتیجه کاهش نرخ خروج از سازمان خواهد بود.

روش‌های غنی سازی شغلی

کاهش دادن کنترل بر کارمند و افزایش مسئولیت پذیری فردی در قبال شغل کارمند تا وقتی که با نظارت و کنترل شدید به انجام کار می پردازد حس مسئولیت نسبت به کار پیدا نمی‌کند و کنترل کننده را مسئول کیفیت و کمیت کار می داند در بعضی از موارد کاهش کنترل به افزایش مسئولیت پذیری در کارمند منجر می‌شود.

افزایش محدوده تصمیم گیری کارمند

کارمندی که تا به حال در مورد کوچکترین مسائل باید نظر مدیر خود را جویا شود احساس مسئولیت کمتری نسبت به این کار می کند.

اختصاص گزارش دوره ای نتیجه فعالیت واحد برای کارکنان

کارمندان با دیدن نتایج عینی فعالیت خود علاقه و انگیزه بیشتری نسبت به کار پیدا می کنند مثلا کارمندی که در بخش تولید یک کارخانه مشغول به کار است از اینکه مشتریان از کیفیت کالای تولیدی تعریف کنند احساس رضایت می‌کند پس اگر بتوان .

ایجاد کارهای چالشی برای بخش که تکراری نباشند

انجام کارهای تکراری بعد از مدتی منجر به احساس نارضایتی در کارمند می شود سعی کنید  در بازه‌های زمانی مشخصی کارهایی چالشی برای کارمندان در نظر بگیرید تا میزان رضایت کارمند از شغل را افزایش دهید

اختصاص وظیفه ای خاص برای یک نفر

مشارکت ندادن دیگران برای انجام یک کار کامل نیز از ترفندهایی است که به مسئولیت پذیری بیشتر کارمند کمک می کند.

توسعه شغلی

ابزاری مدیریتی برای افزایش وظایف و مسئولیت همکاران در راستای ارتقای سطح رضایت‌مندی ایشان است. در این روش با ارتقا و توسعه‌ی افقی کارمند می‌توان مسئولیت‌پذیری بیشتری از او انتظار داشت.

با گسترش مسئولیت‌های فرد علاوه بر افزایش سطح اختیارات، ممکن است به آموزش تخصصی بیشتری برای انجام وظایف جدید نیاز باشد که این آموزش‌ها می‌تواند عملکرد فرد را از یکنواختی خارج سازد.

در چنین مواردی افزایش حقوق و دستمزد توصیه می‌شود تا به کارایی و اثربخشی بیشتر همکاران منجر گردد.

ارتقای افقی

در این مورد فرد از شغلی به شغلی در همان سطح و لایه انتقال پیدا می کند فقط وظایف و مسئولیتش افزایش پیدا می‌کند که منجر به احساس رضایت بیشتر در کارمند می شود.

گردش شغلی

ابزاری مدیرتی است برای تغییر شغل همکاران درون سازمان برای استفاده بهینه‌تر از توانمندی‌های ایشان در قسمت‌های دیگر سازمان.

به طور مثال انتقال فردی از واحد فروش به واحد منابع انسانی که دارای توانایی هم‌دردی و تعامل بیشتری با دیگران است می‌تواند به افزایش بهره‌وری او کمک کند.

گردش کاری می‌تواند به صورت تشویقی هم باشد که افراد توانمند سازمان به جای اینکه برای تجربیات جدید شغل خود را ترک کنند به بخش‌های دیگر بروند و آنجا بخت خود را بیآزمایند.

در نتیجه فرد اگر دارای قابلیت‌های دیگری باشد می‌تواند در همین سازمان شکوفا شود و نیازی به تغییر شغل ندارد. بعضی موارد هم فردی در بخش خود موفق نیستند ولی در بخش دیگری عملکرد قابل قبول دارند.

نقش آموزش

در تمامی ابزارهای اشاره شده، آموزش نقشی محوری داردکه علاوه بر بهینه کردن عملکرد همکاران به انگیزش بیشتر کمک می‌کند. آموزش می تواند از طریق مطالعه کتاب دوره‌های آنلاین آموزشی، دوره‌های حضوری استفاده از مشاوران سازمانی باشد. در طول زمان این آموزش‌ها منجر به اجرای بهتر فرایندهای غنی سازی، توسعه شغلی، گردش شغلی می‌شود.

تفاوت توسعه شغلی با غنی سازی شغلی

تفاوت این دو مثل تفاون کمیت و کیفیت است به این معنا که در توسعه شغلی تعداد وظایف فرد افزایش می یابد(کمیت) که در نتیجه کارایی فرد بهبود می‌یابد. در غنی‌سازی شغلی هدف انجام بهتر (کیفیت)و با مسئولیت همان شغل است. تاثیر انگیزشی غنی سازی شغلی بیشتر از توسعه شغلی است.در ضمن این تفاوت ها شباهت‌های زیادی هم میان این دو مورد وجود دارد. اما کاربردهای غنی سازی شغلی معمولا بیشتر از توسعه شغلی است.

مقاله ابزارهای مدیریت منابع انسانی

برای دریافت فایل word و PDF  بر روی لینک های زیر کلیک کنید: