برای نگارش گزارش یک تحقیق ابتدا باید با اجزای آن آشنا باشیم. این اجزا عبارتند از:
- جلد تحقیق: که صفحه اول تحقیق و یا گزارش می باشد و شامل موضوع تحقیق، نام و نام خانوادگی محققان، تاریخ و … می باشد.
- صفحات تقدیر و تشکر و تقدیم تحقیق
- فهرست که شامل فهرست مطالب و جداول و اشکال می باشد
- چكيده که شامل سه پاراگراف یا به عبارتی شامل 150- 200 کلمه است. در پارگراف اول در باره موضوع تحقیق و در پاراگراف دوم مواد و روش تحقیق و در پاراگراف سوم خلاصه ای از کلیات نتیجه تحقیق بیان می شود. و در قسمت آخر نیز کلید واژگان آورده می شود.
- متن تحقیق که شامل پنج فصل می باشد.
- فصل اول مقدمات تحقیق: مقدمه، بیان مسئله، ضرورت مسئله، اهداف و فرضیات، تعریف مفهومی و عملیاتی واژگان
- فصل دوم نظریه های تحقیق: بیان تاریخچه و نظریات مرتبط با موضوع، پیشینه تحقیق در ایران و خارج، مدل علی
- فصل سوم روش تحقیق: روش تحقیق، روش جمع آوری اطلاعات، جامعه، حجم نمونه، روش نمونه گیری، پایایی و روایی
- فصل چهارم یافته های آماری: توصیف آماری داده ها، تجزیه و تحلیل فرضیه ها و تحلیل مدل
- فصل پنجم نتیجه گیری: نتیجه، محدودیت ها، پیشنهادات
- فهرست منابع
- پیوست
برای نگارش مقاله پژوهشی نیازی به برخی اجزای فوق نداریم و به عبارتی تحقیق به صورت بالا را خلاصه می کنیم. به این صورت که اجزای مقاله پژوهشی شامل:
- عنوان
- اسامی نگارندگان
- چکیده
- مقدمه و بیان مسئله
- خلاصه ای از روش ها شاملخلاصه ای از جامعه، حجم نمونه، نمونه گیری، روایی و پایایی
- خلاصه ای از یافته های آماری به همراه نتایج
- فهرست منابع
.
تعیین و شناخت موضوع
موضوع یا مسأله پديده ای است که نسبت به طبیعت غيرعادی تلقی می شود، و در روند كار سيستم اختلال به وجود می آورد و این اختلال به صورت کیفی و یا کمی بر پدیده های دیگر تاثیر می گذارد.
به عبارت ديگر موضوع یا مسأله می تواند شامل سنجش تاثیر یک پدیده بر پدیده دیگر، بررسی روند پدیده ها در زمان و مکان، پیش بینی پدیده ها و طرح آزمایشات باشد.
.
روش های پيداكردن موضوع
با سه روش فعال، غیر فعال و نیازسنجی می توان موضوع یا مسئله را تبیین کرد.
روش های غيرفعال:
در این روش نگارنده نقشی در تعیین مسئله ندارد. مثل کنترل و ارزیابی و یا موارد بحرانی و …
روش های فعال:
در این روش نگارنده مسئله را تعیین می کند مثل کنترل مالی، تحلیل محتوا و ….
نيازسنجی:
دراین روش نگارنده بر اساس نیاز های موجود مسئله را تعیین می کند مثل موارد علت و معلولی، مصاحبه نیازسنجی و …
.
اولويت بندی مسائل
براي تعيين اولويت مسئله مي توان از دو روش غيرساختاري و ساختاري استفاده نمود. در روش غیر ساختاری از نظرات افراد آگاه و مرتبط با موضوع می توان استفاده نمود و در روش ساختاری از روش امتیاز دهی استفاده می بریم.
.
بيان مساله تحقيق
پس از تعینن و تشخیص مسئله مرحله بعدی بیان مسئله می باشد.
الف) اطلاعات زمينه ای
ب) توصيف دقيق مسأله
- نحوه بروز يا وقوع
- وسعت و شدت
- عوامل دخيل در بروز مسأله
- نحوه برخورد فعلی با مشكل
ج) فوايد پژوهش
- چه نتايجی از حل مشكل انتظار می رود.
شناسایی موضوع و بیان مسئله
.
تعيين اهداف، فرضيه و سؤالات پژوهش
اهداف تحقیق
- هدف پژوهش به ما می گويد به كجا می خواهيم برسيم .
- هدف كلی پژوهش را می توان به اهداف كوچكتر ( ويژه) تقسيم كرد.
اهداف پژوهش بايد :
- از بطن مسأله استخراح شده باشند.
- واقع بينانه باشند.
- قابل دسترس باشند.
- قابل اندازه گيری يا سنجش باشند.
- برای نوشتن اهداف از افعالی نظير تعيين كردن ، محاسبه كردن ، شناسايی كردن ، توصيف كردن و شرح دادن استفاده كرد.
- هدف كاربردی به ما می گويد، فايده حاصل از پژوهش برای چيست؟
فرضيه تحقیق
- فرضيه حدسی است علمی كه محقق برای نتيجه تحقيق خود می زند. فرضيه نشان می دهد كه چرا يك يا چند عامل ، عوامل ديگر را تحت تأثير قرار می دهند.
- در تحقيقات توصيفی كه صرفأ به بيان آنچه در جامعه می گذرد پرداخته می شود نيازی به ارائه فرضيات نسبت و از سؤالات مهم برای رسيدن به اهداف استفاده می شود.
.
روش های جمع آوری اطلاعات
- استفاده از آمار و مدارك مستند
- مشاهده
- مصاحبه
- پرسشنامه
انتخاب روش گردآوری اطلاعات بر اساس جنبه های عملی آن است:
- نياز به پرسنل ، مهارتها ، زمان ، امكانات و در نظر گرفتن محدوديت ها
- مقبوليت روش
- تعميم پذيری
- با استفاده از داده های جمع آوری شده ما در عوامل ايجاد كننده مسأله را تعيين نموده برای تفسير داده ها به روش كمی دو مرحله زير وجود دارد.
- كنترل كيفيت داده ها
- تفكيك داده ها
- پردازش داده ها
پردازش داده ها می تواند دستی يا رايانه باشد.
- سه فراوانی مورد نياز برای تغيير داده ها، فراوانی مطلق ، نسبی و تجمعی هستند.
- شاخص های مركزی ، ميانگين ، ميانه و شاخص های پراكندگی ، دامنه تغييرات و انحراف معيار هستند
- برای نمايش و تغيير مهمتر داده ها از نمودارهای سه بعدی ، دايره ای ، مكعبی، خطی استفاده می كند
- داده هايی كه به روش كيفی گردآوری می شود به دسته بندی ، خلاصه شده و سپس از آنها نتيجه گيری می شود.
.
روش های جمع آوری اطلاعات
.
برنامه ريزی اجرا
- مراحل اجرائی كار تحقيق با اخذ موافقت برای شروع كار ، آغاز و با جمع آوری و پردازش اطلاعات دنبال شود
- پيش آزمون يعنی بعضی از قسمت های تحقيق را در مقياس كوچكی مورد آزمايش و بررسی قرار دهيم
- مطالعه راهنما يعنی تماس مراحل طرح تحقيق را بر روی يك نمونه كوچك به انجام برسانيم
- برنامه يا طرح كار چارچوبی است كه اجزاء مختلف يك طرح تحفيقاتی و چگونگی ارتباط آنها با يكديگر را روشن می سازد.
- عملياتی كه بايد اجرا شوند
- زمان اجرای عمليات
- افرادی كه مسئول اجرا هستند و زمانی كه صرف خواهند كرد.
چارچوب GANTT نوعی نمايش گرافيك فعاليتهای برنامه ريزی است كه در آن عمليات مختلف به ترتيب تكميل و طول مدت نشان داده می شود.
برنامه ریزی و اجرا
.
ملاحظات اخلاقی
ملاحظات اخلاقی به مجموعه قواعد و دستورالعمل هايی اطلاق می شود كه به منظور جلوگيری از امكان بروز آسيب به ديگران بايد مورد توجه قرار گيرد. ملاحظات اخلاقی از انتخاب موضوع تحقيق آغاز و تا نوشتن گزارش تحقيق ادامه می يابد.
.
محدوديت های تحقيق
محدوديت های تحقيق آن دسته از عواملی هتسند كه در مسيرجمع آوری اطلاعات و كسب نتايج مطلوب مانع ايجاد می كند.
- محدوديت های در اختيار محقق
- محدوديت های خارج از اختيار تحقيق
محدودیت های تحقیق