در مقاله‌های پیشین سنجمان، به دو توانمندی عدالت طلب و محتاط پرداختیم؛ اما در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم که در محیط‌های کاری پیچیده و پر از تغییر امروز، داشتن نظم و ساختار یکی از پایه‌های کلیدی بهره‌وری و موفقیت سازمانی به شمار می‌رود. توانمندی منضبط (Discipline) در مدل کلیفتون، به‌عنوان یکی از ۳۴ نقطه‌قوت شناخته‌شده، نشان‌دهنده‌ی تمایل درونی فرد به سازمان‌دهی، برنامه‌ریزی دقیق و پایبندی به روال‌های مشخص است. افرادی با این توانمندی، محیط‌های مرتب، چارچوب‌های روشن و اهداف مرحله‌به‌مرحله را ترجیح می‌دهند و معمولاً در مواجهه با بی‌نظمی یا ابهام، احساس نارضایتی یا بی‌قراری دارند. این توانمندی در بستر سازمان می‌تواند نقش مؤثری در مدیریت پروژه‌ها، پیگیری امور، کنترل کیفیت و ایجاد نظم در فرایندها ایفا کند. در این مقاله، تلاش می‌کنیم تا توانمندی منضبط را از منظر رفتاری مورد بررسی قرار دهیم، نقاط قوت و چالش‌های احتمالی آن را در محیط‌های کاری تحلیل کنیم و به مدیران کمک کنیم تا هم در شناسایی این توانمندی و هم در بهره‌گیری بهتر از آن در تیم‌های خود، عملکرد مؤثرتری داشته باشند.

توانمندی منضبط (Discipline) در یک نگاه

نیروهای منضبط با چارچوب‌ها و ضرب‌الاجل‌ها زندگی می‌کنند. تنها کافی‌ست اهداف مشخص شده و روال‌ها تعیین شوند، آن‌جاست که نیروهای منضبط هر پروژه‌ای را دقیقاً طبق زمان مشخص شده به نتیجه رسانده و باعث پیشرفت کار می‌شوند.

معرفی ویژگی‌های افراد با توانمندی منضبط (Discipline)

در بخش قبلی در یک نگاه با این توانمندی آشنا شدیم؛ اما برای شناخت بهتر افراد با توانمندی منضبط، فقط همین توضیح کافی نخواهد بود. پس در این بخش، که به ویژگی‌های افراد در این توانمندی می‌پردازیم، با ما بمانید تا درک بهتری نسبت به این افراد در دنیای پیرامون‌تان پیدا کنید.

1. ساختار بخشیدن به محیط اطراف

برای نیروهای منضبط، تمام آنچه قرار است اتفاق بیفتد باید مشخص باشد. از آنجا که این نیروها، برای هر فعالیتی برنامه‌ریزی می‌کنند، اگر به تمام جوانب فعالیت‌ها اشراف نداشته باشند، امکان برنامه‌ریزی درستی نخواهند داشت. در نتیجه این نیروها نیاز به ساختار بخشیدن به فضا دارند و در موقعیت‌های ناپایدار و غیرقابل پیش‌بینی که امکان تغییر سریع برنامه‌ها وجود دارد، تحت فشار قرار می‌گیرند.

2. برنامه‌ریزی، اولویت اول این افراد

اگر توانمندی منضبط در نیرویی به خوبی شکوفا شده باشد، برای کوچک‌ترین فعالیت‌های خود هم برنامه‌ریزی داشته و از تمام فعالیت‌های آتی خود باخبر هستند. نیروهای منضبط برنامه‌های هفتگی و روزانه داشته و برای هر زمانی می‌دانند که قرار است چه کاری انجام دهند. در نتیجه اگر با این نیروها کاری دارید، حتماً از قبل هماهنگ کنید.

3. تقسیم برنامه‌های بلندمدت به کوتاه مدت

از آنجا که شما باید بر تمام گام‌ها و مراحلی که برای رسیدن به اهداف‌تان می‌پیمایید، اشراف کامل داشته باشید، سعی می‌کنید اهداف بلندمدت را به اهداف کوچک‌تری تقسیم کرده و برای هر کدام از اهداف کوچک، اقدامات عملی مورد نیاز را با جزئیات کامل بنویسید. در این صورت دقیقاً خبر دارید که کجای مسیر رسیدن به موفقیت‌ هستید.

4. ایجاد احساس کنترل بر موقعیت

برای اینکه فعالیت‌ها دقیقاً طبق برنامه جلو بروند، نیروهای منضبط تلاش می‌کنند تا از تمام مؤلفه‌های تأثیرگذار بر موقعیت آگاهی داشته باشند و شرایط را تحت کنترل بگیرند. در نتیجه از پیشرفت کارها بر طبق برنامه اطمینان پیدا می‌کنند و خیال‌شان از برنامه‌های آتی راحت می‌شود.

5. بی‌صبری در برابر خطاها

خطاهای انسانی، غیرقابل پیش‌بینی‌ترین عواملی هستند که باعث وقفه در فعالیت‌ نیروها می‌شوند. درنتیجه نیروهای منضبط تمام سعی خود را می‌کنند تا خودشان مرتکب خطایی نشده و از خطای همکاران جلوگیری کنند. در نتیجه در مواجه با خطاهایی که باعث به تعویق افتادن برنامه‌ها می‌شود، مضطرب و عصبی می‌شوند.

6. بررسی‌های پیاپی پیشرفت کارها

نیروهای منضبط به صورت منظم بر روی روند پیشرفت فعالیت‌ها نظارت داشته و از رسیدن به‌موقع پروژه‌ها مطمئن می‌شوند. در نتیجه اگر این نیروها در نقش کارفرما قرار داشته باشند، همواره نیروهای خود را تحت نظر قرار می‌دهند و در نتیجه ممکن است در ارتباط مستقیم کاری با نیروهای گرداننده که روند کاری ثابتی ندارند، دچار ابهام و تردید شده و در بلندمدت به تعارض برخورد کنند.

7. افزایش کارآمدی، نتیجه منظم بودن

زمانی که اهداف بلندمدت و استراتژی‌های رسیدن به آن اهداف کاملاً مشخص باشد، انضباط نیروهای منضبط، باعث می‌شود تا فعالیت‌های کاری با کمترین موانع ممکن مواجه شده و در زمان تعیین شده تحویل داده شوند. در نتیجه بازدهی تیم و سازمان با وجود چنین نیروهایی بسیار افزایش می‌یابد. خصوصاً اگر توانمندی منضبط با توانمندی متمرکز بر هدف همراه باشد، بازدهی کاری افزایش چشمگیری می‌یابد.

8. دقت زیاد

با اینکه دقیق بودن، استعداد نیروهای با توانمندی تحلیل‌گر است، اما نیروهای منضبط هم از دقت خوبی برخوردار هستند. دقت زیاد نیروهای منضبط، باعث می‌شود که تمام جوانب را به خوبی در نظر گرفته و برنامه‌های واقعی و قابل دستیابی طرح‌ریزی کنند. همچنین دقت این نیروها باعث می‌شود تا اشتباهات کمتری در فعالیت کاری خود داشته باشند و زودتر به نتیجه برسند.

9. قابل اعتماد و اطمینان

زمانی که کارفرماها پروژه‌ای را به نیروهای منضبط محول می‌کنند، از اینکه فعالیت مورد نظر به بهترین شکل پیش رفته و در زمان مورد نظر به نتیجه می‌رسد اطمینان دارند. البته باید توجه داشت که توجه به کیفیت، فعالیت مربوط به توانمندی مسئولیت‌پذیر بوده و نیروهای با توانمندی منضبط، تنها تحویل به موقع پروژه را تضمین می‌کنند.

نقاط کور توانمندی منضبط (Discipline)

دانستن نقاط کور هر توانمندی بسیار اهمیت دارد؛ چرا که هر چه شناخت فرد و کارفرما از این توانمندی بیشتر باشد، تصمیم‌گیری‌هایی که در نتیجه‌ی آن گرفته می‌شوند نیز، بسیار دقیق‌تر خواهند بود. پس از اهمیت این بخش از مقاله غافل نشوید.

1. نفرت از غافلگیری

هیچ‌وقت همکاران منضبط خود را سورپرایز نکنید، حتی در روز تولد! همان‌طور که گفته شد، نیروهای منضبط برای فعالیت کاری، به محیطی قابل پیش‌بینی نیاز دارند. به همین دلیل در شرایطی که همواره احتمال وقوع اتفاقی غیرمنتظره باشد، این نیروها کارکرد نامطلوبی پیدا کرده و خودشان نیز آسیب می‌بینند. در نتیجه غافلگیر شدن برای نیروهای منضبط مانند کابوس‌ است.

2. سازگاری پایین

نیروهای منضبط چندان افراد انعطاف‌پذیری نیستند. در دیدگاه نیروهای منضبط، همه باید برنامه‌ریزی داشته باشند و موبه‌مو بر طبق برنامه‌های مشخص شده پیش بروند. مانند نیروهای مسئولیت‌پذیر، برای نیروهای منضبط نیز تحمل اشتباهات دیگران سخت بوده و از بی‌نظمی همکاران کلافه و عصبانی می‌شوند. البته زمانی که این نیروها بپذیرند که همه نمی‌توانند و نیازی هم نیست به یک اندازه منضبط باشند، میزان چالش‌های بین‌فردی کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه فعالیت مستقیم نیروهای منضبط با نیروهای سازگار، گرداننده یا ایده‌پرداز می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. زیرا نیروهای با چنین توانمندی‌هایی معمولاً چارچوب نداشته و انضباط چندان زیادی ندارند.

3. سخت‌گیری بیش از حد

اگر نیروهای منضبط در جایگاه‌های بالاتر سازمانی قرار بگیرند و به صورت انعطاف‌ناپذیر از توانمندی خود استفاده کنند، چارچوب‌های بسیار سخت و بیش از اندازه‌ای برای همکاران خود قرار داده و باعث ایجاد اضطراب و تنش در همکاران خود می‌شوند. همچنین اجازه هیچ اشتباهی را به اطرافیان خود نداده و انتظار دارند که تمام قواعد و چارچوب‌ها همواره به صورت کامل انجام شود.

4. نامناسب برای شروع بیزینس‌ جدید

همواره شروع هر بیزینسی با چالش‌ها و ابهام‌های زیادی همراه است. به شکلی که بعضی موارد آزمون و خطا شده و برنامه‌ها همواره تغییر می‌کنند. این روند تا جایی ادامه می‌یابد که نیروها به یک روال مشخص دست یابند. از سوی دیگر نیروهای منضبط برای فضاهای پویا و مبهم کارکرد چندان مناسبی ندارند و تا زمانی که روال‌های مورد نظر جا بیفتد و اهداف سازمانی نهایی شوند، تحت فشار قرار می‌گیرند.

5. نوآوری پایین

بطور کلی نوآوری و خلاقیت با نگاه خارج از چارچوب و آزادانه همراه است. نیروهای با توانمندی منضبط، بطور ذاتی نیاز به چارچوب داشته و خودشان را در چارچوب‌های مشخصی پنهان می‌کنند. در نتیجه همان‌قدر که نیروهای منضبط باعث پیشرفت فعالیت‌های اجرایی و بازدهی بالاتر می‌شوند، معمولاً در داشتن خلاقیت ذاتی توانایی کمتری دارند، مگر اینکه توانایی منضبط‌ آن‌ها ذاتی نباشد و از محیط و تربیت بدست آمده باشد.

نمونه‌ای از توانمندی منضبط

«مریم. خ» مسئول دفتر: « نقطه عطف زندگی حرفه‌ای من چند سال پیش، با شرکت در یکی از آن دوره‌های مدیریت زمان بود. من همیشه فرد منظمی بودم اما وقتی قدرتمند‌تر شدم که یاد گرفتم از انضباط خود در یک روند سازمان‌یافته و هر روزه بهره ببرم. استفاده از ابزارهای دیجیتالی برای برنامه‌ریزی به من کمک می‌کرد تا بطور منظم هر یکشنبه به مادرم زنگ بزنم به جای اینکه ماه‌ها بگذرد و یک بار هم این کار را انجام ندهم. تعیین می‌کرد که بدون این که همسرم تقاضا کند، هر هفته او را برای شام بیرون ببرم. از آن به بعد همکاران من می‌دانند اگر بگویم لازم است چیزی را در روز دوشنبه مشاهده کنم، اگر روز دوشنبه آن را نبینم، موضوع را از آن ها پیگیری خواهم کرد.» 

تطبیق نظریه کلیفتون با پنج عامل بزرگ شخصیتی در تست نئو و نیازهای اساسی گلاسر

بر اساس نظریه پنج عامل بزرگ شخصیتی در تست شخصیت‌شناسی نئو، افراد منضبط در زیرمقیاس‌ انضباط از مقیاس وجدان کاری نمرات بالایی دریافت می‌کنند. همچنین با توجه به نظریه نیازهای اساسی گلاسر، نیروهای با توانمندی منضبط، دارای نیاز زیادی به بقا دارند.

سخن آخر

اگر اهداف بلندمدت و روال‌های کاری سازمان شما مشخص شده و استراتژی‌های شما کاملاً روشن و واضح است، یک نیروی با توانمندی منضبط می‌تواند به اندازه چند نیرو بازدهی کاری داشته باشد. اما اگر فضای کاری شما مبهم بوده، برای اولین بار تجربه می‌شود، اهداف و استراتژی‌های مشخصی ندارید یا بطور کلی نیروهای شما نظم چندان بالایی ندارند، وارد کردن نیروی منضبطی که دارای توانمندی‌های ارتباط‌گستر و خصوصاً سازگار نباشد، نه تنها بازدهی چندان نخواهد داشت بلکه در نهایت این احتمال وجود دارد که با ناراحتی متقابل از سازمان خارج شود. پس بسیار در گزینش افراد دقت کنید.