بررسی اهداف مدیریت منابع انسانی(HRM) و نقش آن‌ها در بهبود عملکرد سازمانی
هدف‌گذاری زمانی مؤثر است که با ارزیابی همراه باشد.
همین حالا ببینید.
در دنیای امروزه که رقابت میان سازمان‌ها روز‌به‌روز پیچیده‌تر می‌شود، مدیریت منابع انسانی نقشی فراتر از جذب و استخدام پیدا کرده است. این حوزه بر توسعه سرمایه انسانی، ارتقای انگیزه‌ها و هم‌راستا کردن اهداف فردی و سازمانی تمرکز دارد. اهداف مدیریت منابع انسانی، چارچوبی برای هدایت رفتار کارکنان، بهبود عملکرد و ایجاد محیطی سالم و پایدار فراهم می‌کند.
در این مقاله به بررسی مهم‌ترین اهداف مدیریت منابع انسانی می‌پردازیم، اهدافی که نه‌تنها برای موفقیت سازمان حیاتی‌اند، بلکه رضایت، رشد و اثربخشی کارکنان را نیز تضمین می‌کنند. درک و اجرای دقیق این اهداف، نیازمند بهره‌گیری از رویکردهای داده‌محور و ابزارهای مدیریت عملکرد است.
مدیریت منابع انسانی چیست؟
مدیریت منابع انسانی(HRM) به معنای مدیریت افرادی است که در یک سازمان فعالیت می‌کنند. که در این راستا نیز اطمینان حاصل می‌شود که آن‌ها منابع و حمایت‌های لازم را برای انجام مؤثر وظایف خود دریافت می‌کنند. این مفهوم همچنین شامل مجموعه‌ای از رویه‌ها و ابزارهایی است که برای ثبت، ارزیابی و پیگیری داده‌های مربوط به نیروی کار مانند حضور و غیاب، استخدام و حقوق و دستمزد به کار می‌رود. هرچند معمولاً مدیران منابع انسانی مسئول تدوین اهداف HRM هستند، سایر متخصصان این حوزه نیز می‌توانند در طراحی و اجرای این اهداف نقش مؤثری ایفا کنند. که برای کسب اطلاعات بیشتر در این راستا می‌توانید به مقاله‌ی ما در سایت سنجمان که به طور کامل به مفهوم مدیریت منابع انسانی پرداخته است مراجعه کنید.
اهداف مدیریت منابع انسانی
اهداف مدیریت منابع انسانی گسترده و متنوع‌اند، اما در نهایت همگی در جهت بهره‌گیری اثربخش از سرمایه انسانی سازمان قرار می‌گیرند. هدف اصلی این حوزه، اطمینان از در اختیار داشتن نیروی کاری شایسته، توانمند و متعهد به اهداف سازمانی است. در عین حال، مدیریت منابع انسانی تلاش می‌کند تا نیازها، ارزش‌ها، انگیزه‌ها و کرامت کارکنان را در فرآیندهای سازمانی لحاظ کند. نقش آن فراتر از منافع سازمان است و تأثیرات مثبتی بر رضایت شغلی افراد و ارتقاء سطح کیفی نیروی انسانی در جامعه نیز دارد. به همین دلیل، طراحی اهداف این حوزه باید هم‌زمان منافع سازمان، کارکنان و محیط اجتماعی را در نظر بگیرد.
4 هدف اصلی مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی با اهداف متعددی در سازمان‌ها دنبال می‌شود، اما می‌توان چهار محور اصلی را به‌عنوان مهم‌ترین آن‌ها در نظر گرفت. این اهداف، پایه‌گذار تصمیم‌گیری‌های کلان در حوزه منابع انسانی بوده و نقش مهمی در موفقیت سازمانی ایفا می‌کنند. در ادامه، این چهار هدف کلیدی را مرور می‌کنیم:
- اهداف سازمانی: هم‌راستا کردن فعالیت‌های منابع انسانی با استراتژی‌ها و نیازهای کلی سازمان
اهداف عملکردی: ارتقاء کارایی و اثربخشی عملکرد کارکنان در بخش‌های مختلف سازمان
اهداف فردی: پاسخ به نیازها، انگیزه‌ها و توسعه فردی کارکنان در راستای رضایت شغلی
اهداف اجتماعی: در نظر گرفتن تأثیرات اجتماعی منابع انسانی و ایفای نقش مسئولیت‌پذیر در جامعه
اهداف سازمانی در مدیریت منابع انسانی
pocket hrms می‌نویسد: یکی از اهداف اصلی مدیریت منابع انسانی، تحقق اهداف سازمانی از طریق بهره‌گیری مؤثر از منابع انسانی به منظور پاسخ‌گویی به نیازها و استانداردهای کسب‌وکار است. مدیریت منابع انسانی کارآمد باید بتواند اهداف سازمان را محقق سازد تا سودآوری مجموعه افزایش یابد. همچنین یکی دیگر از اهداف آن، کمک به کارکنان برای دستیابی به کارایی فردی و هم‌راستایی فعالیت‌هایشان با اهداف سازمانی است.
از جمله اهداف سازمانی در مدیریت منابع انسانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دستیابی به نیروی کار مناسب: انتخاب فرد مناسب برای شغل مناسب در زمان و میزان مناسب
توسعه کارکنان: ارتقای مهارت‌ها از طریق آموزش‌های هدفمند و مؤثر
حفظ نیروی کار: ایجاد شرایطی برای ماندگاری و حفظ کارکنان باکیفیت
برنامه‌ریزی برای موفقیت: هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی برای دستیابی به موفقیت‌های سازمانی
علاوه‌بر این، اهداف سازمانی دیگری که از طریق منابع انسانی قابل دستیابی‌اند، شامل مواردی مانند کسب سود، رشد و توسعه سازمانی، رقابت در بازار، ثبات و تنوع نیروی کار می‌باشند.
اهداف عملکردی در مدیریت منابع انسانی
یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های مدیریت منابع انسانی، پشتیبانی از عملکرد مؤثر کارکنان در تمامی سطوح سازمان است. هدف از این بخش، تسهیل فرآیندهای کاری و ایجاد هماهنگی بین نیازهای عملیاتی سازمان و توانمندی‌های منابع انسانی است. چرا که در یک سازمان، بخش‌های مختلف ممکن است به‌صورت هماهنگ برای دستیابی به یک هدف مشترک فعالیت کنند. که یکی از وظایف متخصص منابع انسانی، تسهیل این فرآیند و کمک به تحقق این اهداف است. با این حال، اجرای این وظایف باید به گونه‌ای باشد که بازدهی سازمان را افزایش داده و از صرف منابع بیشتر از منافع جلوگیری کند. در واقع، یکی از اهداف عملکردی مدیریت منابع انسانی، دستیابی به توازن میان پشتیبانی از کارکنان و افزایش بهره‌وری سازمانی است.
ابزارهای ارزیابی عملکرد، در این مسیر نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ آن‌ها به شناسایی گلوگاه‌های عملکردی و ارتقاء اثربخشی کارکنان کمک می‌کنند. برای مشاهده نرم‌افزار ارزیابی عملکرد کلیک کنید.
اهداف شخصی در مدیریت منابع انسانی
در بازار رقابتی امروز، حفظ و نگهداشت استعدادها یکی از چالش‌های اساسی سازمان‌هاست. بسیاری از کارکنان توسط رقبا برای ترک موقعیت فعلی خود وسوسه می‌شوند. در این میان، مدیریت منابع انسانی نقش کلیدی در جذب، توسعه، بهره‌برداری و حفظ نیروی انسانی دارد. این اهداف زمانی قابل دستیابی هستند که به نیازهای فردی کارکنان نیز توجه شود. کمک به کارکنان برای رسیدن به اهداف شخصی، مانند رشد حرفه‌ای، رضایت شغلی و تعادل بین زندگی کاری و شخصی، بخشی از رسالت مدیریت منابع انسانی است.
اهداف اجتماعی در مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی تنها به درون سازمان محدود نمی‌شود، بلکه باید نسبت به مسئولیت‌های اجتماعی نیز پاسخگو باشد. رعایت قوانین، اصول اخلاقی و عدالت اجتماعی از مهم‌ترین اهداف این حوزه است. ایجاد فرصت‌های برابر، رعایت حقوق یکسان برای کار مشابه و پایبندی به قوانین کار از الزامات قانونی و اخلاقی مدیریت منابع انسانی هستند. همچنین، توسعه روابط سالم میان کارکنان، مدیریت و نهادهای صنفی، به حفظ پایداری اجتماعی درون سازمان کمک می‌کند. از سوی دیگر، مدیریت منابع انسانی باید به نیازها و چالش‌های جامعه نیز توجه داشته باشد و منابع انسانی را در جهتی هدایت کند که علاوه‌بر منافع سازمان، در خدمت جامعه نیز باشد.
اهداف کلی مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی مجموعه‌ای از اهداف راهبردی و عملیاتی را دنبال می‌کند که هدف نهایی آن، ایجاد هماهنگی میان نیازهای سازمان، کارکنان و جامعه است. این اهداف را می‌توان در چند محور اصلی خلاصه کرد:
1. اهداف سازمانی
– بهره‌گیری مؤثر از نیروی انسانی در جهت تحقق اهداف سازمان
– ایجاد ساختار سازمانی مطلوب و بهبود روابط کاری میان کارکنان
– یکپارچه‌سازی اهداف فردی و گروهی با مأموریت‌های سازمان
2. اهداف فردی و رفاهی
– شناسایی و پاسخ‌گویی به نیازهای کارکنان از جمله نظام عادلانه‌ی حقوق و مزایا، امنیت شغلی، بهداشت محیط کار و امکانات رفاهی
– فراهم کردن فرصت رشد حرفه‌ای از طریق آموزش و توسعه مستمر
– ایجاد انگیزه و افزایش روحیه کارکنان از طریق شناسایی و تقویت نقاط قوت آنان
3. اهداف اجتماعی
– تقویت مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان نسبت به چالش‌هایی نظیر بیکاری، عدالت در توزیع فرصت‌ها و تنوع نیروی کار
– گسترش فرصت‌های شغلی برابر برای همه، به‌ویژه برای گروه‌های کمتر دیده‌شده
– تقویت مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری‌ها و فرآیندهای مدیریتی
15 نمونه از اهداف مدیریت منابع انسانی
بر اساس سایت indeed.com در این بخش به 15 نمونه از اهداف مدیریت منابع انسانی قابل اجرا اشاره می‌کنیم که می‌توانید با در نظر گرفتن آن‌ها، به بهبود فرایند مدیریت منابع انسانی خود کمک شایانی کنید که عبارتند از:
1. ایجاد فرهنگی ایمن و مثبت در محیط کار
2. ارائه پاداش‌هایی برای حفظ نیروهای کلیدی و ایجاد محیط کاری با ثبات
3. توسعه روش‌های ارتباطی مؤثر بین واحدها برای تقویت همکاری سازمانی
4. ارائه فرصت‌های آموزشی باکیفیت و منسجم برای نیروهای تازه‌وارد
5. مدیریت مؤثر حقوق و دستمزد و به حداقل رساندن چالش‌های مرتبط با نرم‌افزارهای مالی
6. افزایش حضور در نمایشگاه‌های شغلی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی منطقه
7. حفظ روحیه کارکنان از طریق ایجاد محیط کاری تمیز، جذاب و دلپذیر
8. طراحی منابع و ابزارهایی برای توانمندسازی نیروی کار
9. اطمینان از انطباق کامل سیاست‌های منابع انسانی شرکت با قوانین و مقررات محلی
10. هم‌راستا ساختن اهداف فردی کارکنان با اهداف واحد و کل سازمان
11. بهبود سیستم‌های پایش عملکرد به‌منظور افزایش بهره‌وری کلی در سازمان
12. طراحی رویدادهای تعاملی برای ارتقای روحیه کارکنان و تسهیل ارتباط بین واحدهای مختلف
13. توسعه روش‌های ارتباطی مؤثر برای دریافت بازخورد صادقانه از کارکنان درباره سازمان
14. ارزیابی مستمر استانداردهای آموزشی و تحلیل میزان اثربخشی برنامه‌های فعلی آموزش و توسعه
15. جذب افراد شایسته در جایگاه‌های رهبری به‌منظور تضمین رهبری عادلانه و کارآمد در تمامی واحدهای سازمانی
نکاتی برای تدوین اهداف مدیریت منابع انسانی
حال ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که چگونه می‌توان بطور موثر این راهکارها را به مرحله‌ی اجرایی رساند؟ برای جواب به این سوال، ما در این قسمت به 4 راهکار کارآمد اشاره کرده‌ایم.
استفاده از نرم‌افزار ارزیابی عملکرد
برای مدیران منابع انسانی و سایر مدیران سازمان، داشتن تصویری دقیق، جامع و به‌روز از عملکرد کارکنان، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. ارزیابی عملکرد، به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریتی، این امکان را فراهم می‌آورد که سازمان‌ها بتوانند تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تری در حوزه‌های توسعه فردی، ارتقای شغلی، آموزش و حتی انگیزش و پاداش اتخاذ کنند. زمانی که این فرآیند با ابزارهای هوشمند و ساختارمند انجام شود، نه‌تنها دقت و سرعت ارزیابی‌ها افزایش می‌یابد، بلکه از بروز سوگیری‌های انسانی نیز جلوگیری می‌شود.
در این میان، استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی ارزیابی عملکرد، به عنوان یک راهکار مدرن و کارآمد، نقش قابل‌توجهی در حرفه‌ای‌تر شدن این فرآیند ایفا می‌کند. این نرم‌افزارها با فراهم کردن بستری برای جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل عملکرد، دریافت بازخوردهای ۳۶۰ درجه و ترسیم مسیر پیشرفت شغلی، مدیران را در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک همراهی می‌کنند.
گفتنی است که نرم‌افزار ارزیابی عملکرد سنجمان نیز با همین رویکرد طراحی شده تا سازمان‌ها بتوانند با اطمینان و دقت، فرآیند ارزیابی عملکرد کارکنان خود را مدیریت کرده و گامی مؤثر در جهت توسعه سرمایه انسانی بردارند.
انجام بازبینی‌های سازمانی
درک دقیق از نحوه عملکرد سازمان می‌تواند به شما در تدوین اهداف اختصاصی و متناسب با چالش‌های خاص آن کمک کند. برای مثال، اگر از طریق یک نظرسنجی سازمانی متوجه شوید که کارکنان خواهان مزایای گسترده‌تری هستند، می‌توانید هدفی در راستای بهبود بسته‌های مزایای شغلی تعریف کنید. انجام بازبینی‌های دوره‌ای یا استفاده از نظرسنجی‌های کوتاه به شما کمک می‌کند تا نیازهای واقعی سازمان را بهتر شناسایی کرده و اهداف منابع انسانی را بر اساس آن تنظیم نمایید.
استفاده از روش SMART
تدوین اهداف به روش SMART فرآیندی است که به شما کمک می‌کند اهداف شخصی یا تیمی را به‌گونه‌ای طراحی کنید که احتمال دستیابی به آن‌ها افزایش یابد.
SMART مخفف پنج ویژگی زیر است:
مشخص (Specific)
قابل اندازه‌گیری (Measurable)
دست‌یافتنی (Attainable)
مرتبط (Relevant)
دارای بازه زمانی مشخص (Time-based)
استفاده از این روش باعث می‌شود اهداف خود را به‌صورت واقع‌بینانه‌تر و هدفمندتر تعریف کرده و در صورت نیاز، آن‌ها را اصلاح کنید تا احتمال موفقیت در تحقق‌شان افزایش یابد.
انجام تحلیل شکاف (Gap Analysis)
تحلیل شکاف نوعی تحلیل سازمانی است که منابع مورد نیاز شما را با منابعی که در حال حاضر در اختیار دارید مقایسه می‌کند. این فرآیند به شما کمک می‌کند نقاط قابل بهبود را شناسایی کرده و اهداف منابع انسانی را بر آن اساس طراحی نمایید. می‌توانید تحلیل شکاف را در سطح تیم، دپارتمان یا کل سازمان انجام دهید تا زمینه لازم برای ایجاد یا اصلاح اهداف اختصاصی برای خود و اعضای تیم‌تان فراهم شود.
سوالات متداول
۱. مهم‌ترین هدف مدیریت منابع انسانی چیست؟
ایجاد هماهنگی میان اهداف سازمان و نیازهای کارکنان برای افزایش بهره‌وری و رضایت شغلی.
۲. مدیریت منابع انسانی چه کمکی به سازمان می‌کند؟
باعث جذب، توسعه، نگهداشت و ارزیابی مؤثر نیروی انسانی در راستای اهداف سازمانی می‌شود.
۳. آیا استفاده از ابزارهای ارزیابی عملکرد در تحقق اهداف منابع انسانی مؤثر است؟
بله، این ابزارها با فراهم کردن داده‌های دقیق، تصمیم‌گیری‌های منابع انسانی را هدفمند و اثربخش‌تر می‌کنند.
سخن پایانی
نادیده گرفتن اهداف مدیریت منابع انسانی می‌تواند پیامدهای قابل توجهی برای سازمان به همراه داشته باشد؛ از جمله افزایش تنش‌های داخلی، کاهش انگیزه کارکنان و افت عملکرد کلی. سازمان‌هایی که به این اهداف توجه می‌کنند، نه تنها در مسیر رشد و پایداری قرار می‌گیرند، بلکه سرمایه انسانی خود را نیز به‌عنوان یک مزیت رقابتی واقعی توسعه می‌دهند. امیدواریم مطالعه این مقاله توانسته باشد دیدی روشن‌تر نسبت به اهمیت مدیریت منابع انسانی ارائه دهد. با تمرکز بر اهداف سازمانی، فردی، اجتماعی و عملکردی و استفاده از رویکردهای دقیق و ابزارهای نوین، می‌توان مسیر تحول منابع انسانی را هموارتر کرد و به نتایجی ماندگار دست یافت.
پیشنهاداتی برای مطالعه‌ی بیشتر:
چالش‌های مدیریت منابع انسانی
منابع انسانی سبز چیست